Gelir Vergisi Nedir?

Bu yazımızda gelir vergisi nedir ve nasıl hesaplanır konusunu ele alacağız. Özellikle mükelleflerin daha iyi anlaması için gelir vergisini kabaca anlatacağız.

‍

Gelir Nedir?

Gelir, bir gerçek kişinin bir dönemde elde ettiği kazançların safi tutarına denir. 

Bu noktada üç kavramı bilmek önemlidir: gerçek kişi, dönem, ve safi gelir. 

Gerçek kişi, birey olarak gelir elde eden kişi demektir, anonim ve limited şirketler bu tanım içerisinde değildir. 

Dönem, bir yıl boyunca elde edilen kazançları ifade eder. 

Safi gelir ise, elde edilen kazançlardan giderlerin düşüldüğü net tutardır.

‍

Gelir Unsurları Nedir?

Bu kavramlar daha çok uluslararası ticaret yapan kişiler için önemlidir. Tam mükellef, bir takvim yılında altı aydan fazla Türkiye’de bulunan veya ikametgahı Türkiye’de olan kişidir. Tam mükellefler, dünya genelinde elde ettikleri kazançları Türkiye’de beyan etmek zorundadır.

Gelir vergisi açısından bir kişinin hangi kazançları gelir sayılır? Yedi temel unsur vardır:

1. Ticari Kazanç: Ticaret faaliyetlerinden elde edilen kazanç.
2. Zirai Kazanç: Tarım faaliyetlerinden elde edilen kazanç.
3. Serbest Meslek Kazancı: Serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen kazanç (örneğin, avukatlık, doktorluk).
4. Ücret: Bir işyerine bağlı çalışmaktan elde edilen kazanç yani maaşınız.
5. Menkul Sermaye İradı: Faiz, hisse senedi gelirleri gibi menkul kıymetlerden elde edilen kazanç.
6. Gayrimenkul Sermaye İradı: Kira gelirleri gibi gayrimenkulden elde edilen kazanç.‍
7. Diğer Kazanç ve İratlar: Arızi kazançlar (örneğin, bir kerelik danışmanlık ücreti) ve değer artış kazançları (örneğin, ev satışı).

‍

Beyanname Vermek Zorunda Olanlar Kimlerdir?

Eğer ticari, zirai veya serbest meslek kazancına sahipseniz, mutlaka beyanname vermek zorundasınız. 

Diğer gelir türlerinde ise, belirli durumlarda beyanname verilmesi gerekir. Örneğin, birden fazla işverenden gelir elde ediyorsanız ve belirlenen sınırı aşıyorsanız, beyanname vermeniz gerekmektedir.

‍

Dar ve Tam Mükellef Nedir?

Dar mükellef ise, Türkiye’de altı aydan az bulunan veya ikametgahı yurtdışında olan kişidir ve sadece Türkiye’de elde ettiği kazançları beyan eder.

‍

Ticari Kazançtan İndirilemeyecek Giderler Nedir?

Ticari kazançtan indirilemeyecek giderler arasında para cezaları, lüks taşıt giderleri ve işletme sahibinin aile bireylerine ait giderler bulunmaktadır. 

Örneğin, trafik cezaları veya ödenmemiş faturalar nedeniyle oluşan cezalar indirilemez. Lüks taşıt kavramı, karada giden araçlar için değil, havada ve suda giden araçlar (örneğin, yatlar ve uçaklar) için geçerlidir.

İşletme sahiplerinin ailesinin işletmeden çektiği para giderleştirilemez.

Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir vergisi, belirli gelir dilimlerine göre hesaplanır. Örneğin, yıllık geliriniz 250 bin lira ise, belirli oranlarda vergi ödemekle yükümlü olursunuz. Bu hesaplamaları daha iyi anlayabilmek için gelir vergisi tablolarını inceleyebilir ve belirtilen oranlara göre hesaplama yapabilirsiniz.

‍