Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar
Türkiye’deki Başlıca Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar (2025 Güncel Durum)
Türkiye ekonomisinin sağlıklı ve rekabetçi bir yapıda işlemesini sağlamak amacıyla, çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren bağımsız idari otoriteler bulunmaktadır. Bu kurumlar, kendi alanlarında düzenleme, denetim, gözetim ve yaptırım uygulama yetkilerine sahiptir. Başlıca kurumlar ve güncel görevleri aşağıda özetlenmiştir:
Piyasa Düzenleyici Kurumlar
- Rekabet Kurumu (RK): Piyasada rekabetin korunmasını ve geliştirilmesini hedefler. Şirketler arası rekabeti kısıtlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararları; pazardaki hakim durumun kötüye kullanılmasını ve belirli bir eşiği aşan birleşme/devralma işlemlerini denetler. Rekabet ihlallerini önlemek ve adil bir piyasa yapısı tesis etmek için inceleme, soruşturma ve idari yaptırım yetkilerini kullanır.
- Web: www.rekabet.gov.tr
- Kamu İhale Kurumu (KİK): Kamu kurum ve kuruluşlarının gerçekleştirdiği mal, hizmet alımları ve yapım işleri ihalelerinin adil, şeffaf ve hukuka uygun yürütülmesini sağlar. İhale süreçlerine ilişkin esas ve usulleri belirler, standart dokümanları hazırlar, itirazen şikayet başvurularını karara bağlar ve ihalelere katılımı yasaklananların kaydını tutar.
- Web: www.ihale.gov.tr
- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB): Devlete ait kamu iktisadi teşebbüslerinin ve varlıklarının özelleştirme süreçlerini yöneten ve koordine eden idari organdır. Özelleştirme stratejilerini belirleyerek Özelleştirme Yüksek Kurulu’na sunar, özelleştirme işlemlerini yürütür ve bu süreçteki tüm mali, idari ve hukuki çalışmaları koordine eder.
- Web: www.oib.gov.tr
Finansal Piyasalar
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK): Finansal piyasalarda güven ve istikrarı sağlamakla görevlidir. Bankalar, finansal kiralama, faktoring şirketleri ve diğer finansal kuruluşların faaliyetlerini düzenler ve denetler. Mevduat sahiplerinin haklarını korumak, kredi sisteminin etkin çalışmasını temin etmek ve finans sektörünün sağlıklı gelişimini desteklemek temel amaçları arasındadır.
- Web: www.bddk.org.tr
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK): Sermaye piyasalarının adil, şeffaf ve istikrarlı bir şekilde işlemesini sağlar ve yatırımcıların haklarını korur. Halka açık şirketleri, aracı kurumları, borsaları ve diğer sermaye piyasası kurumlarını düzenler ve denetler. Kamunun doğru ve zamanında bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla Kamuyu Aydınlatma Platformu’nun (KAP) çalışma esaslarını belirler.
- Web: www.spk.gov.tr
- Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK): Finansal raporlamanın uluslararası standartlarla uyumlu, şeffaf ve güvenilir olmasını temin eder. Türkiye Muhasebe Standartları’nı oluşturur, bağımsız denetim faaliyetlerini düzenler ve denetçilerin yetkilendirilmesi ile kamu gözetimi süreçlerini yürütür.
- Web: www.kgk.gov.tr
Sektörel Düzenleyici Kurumlar
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK): Elektrik, doğal gaz, petrol ve LPG piyasalarının düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Bu piyasalarda rekabetçi, şeffaf ve istikrarlı bir yapının oluşturulmasını hedefler. Faaliyet lisanslarını verir, fiyatlandırma esaslarını belirler, piyasa performansını izler ve tüketicilerin kaliteli hizmet almasını sağlar.
- Web: www.epdk.gov.tr
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK): Elektronik haberleşme (telekomünikasyon) ve internet sektörünü düzenleyip denetler. Sektörde rekabetin sağlanması, tüketici haklarının korunması, siber güvenliğin artırılması ve ulusal standartların belirlenmesi gibi görevleri yürütür. Yetkilendirme, numara tahsisi ve frekans yönetimi gibi işlevleri üstlenir.
- Web: www.btk.gov.tr
- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK): Radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmeti (internet platformları) faaliyetlerini düzenler ve denetler. Yayıncı kuruluşlara lisans verir, yayınların yasalara ve yayıncılık ilkelerine uygunluğunu denetler ve ihlal durumunda yaptırım uygular.
- Web: www.rtuk.gov.tr
Faaliyetleri Sona Eren Kurumlar Hakkında Bilgilendirme
- Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK): Bu kurumun görev ve yetkileri, yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnameler ile Tarım ve Orman Bakanlığı‘na devredilmiştir.
- Şeker Kurumu: Bu kurum kapatılmış olup, görev ve yetkileri yine Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.