Türkiye’de Yabancılar İçin Çalışma İzinleri: Güncel Prosedürler ve Şartlar (2025)

Türkiye Cumhuriyeti’nde bir yabancının yasal olarak çalışabilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni alması zorunludur. Bu belge, yabancıya hem çalışma hem de bu amaca bağlı olarak ikamet etme hakkı tanır. İzinsiz çalışmak yasa dışıdır ve hem yabancı çalışan hem de işveren için ciddi idari para cezaları uygulanır.

Çalışma İzni Türleri

1. Süreli Çalışma İzni

Genellikle ilk başvurularda verilen izin türüdür. Yabancıya, belirli bir işveren ve pozisyonda çalışması koşuluyla, iş sözleşmesi süresini aşmayacak şekilde en fazla bir yıl süreyle verilir.

• Uzatma: Aynı işverene bağlı olarak yapılan ilk uzatma başvurusunda iki yıla kadar, sonraki uzatma başvurularında ise üç yıla kadar izin verilebilir. Farklı bir işverene geçiş, yeni bir ilk başvuru olarak değerlendirilir.

2. Süresiz Çalışma İzni

Türkiye’de uzun dönem kalmayı ve çalışmayı hedefleyen yabancılara tanınan bir haktır. Başvuru için aşağıdaki şartlardan birinin sağlanması gerekir:

• En az sekiz yıl kesintisiz ve yasal çalışma iznine sahip olmak.
• Uzun dönem ikamet iznine sahip olmak.

Süresiz çalışma izni sahibi yabancılar, sosyal güvenlik hakları saklı kalmak kaydıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanırlar.

3. Bağımsız Çalışma İzni

Kendi adına ve hesabına çalışacak profesyonel meslek sahibi yabancılara, ilgili diğer kanunlardaki özel şartları da taşımaları kaydıyla verilir. Bu iznin değerlendirmesinde yabancının eğitim seviyesi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve planlanan işin ülke ekonomisi ile istihdama sağlayacağı etki gibi kriterler dikkate alınır.

Çalışma İzni Başvuru Süreci

Tüm çalışma izni başvuruları, işveren tarafından e-İzin (https://ecalismaizni.csgb.gov.tr) adlı elektronik sistem üzerinden online olarak yapılır.

1. Yurt İçinden Başvuru

Türkiye’de bulunan ve başvuru tarihinde en az altı ay süreli geçerli bir ikamet iznine sahip olan yabancılar için işverenleri tarafından yapılır. Öğrenim amaçlı ikamet izinleri bu şartın dışındadır.

• Gerekli Ana Belgeler:
  1. İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi.
  2. Yabancının pasaport sureti.
  3. Yabancının biyometrik fotoğrafı.
  4. Diploma veya geçici mezuniyet belgesinin Türkçe tercüman onaylı sureti.
  5. İşverene ait son yılın bilanço ve kâr/zarar tablosu ile kuruluşun güncel sermaye yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi.

2. Yurt Dışından Başvuru

Yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine (Büyükelçilik/Konsolosluk) şahsen başvurmasıyla süreç başlar. Temsilcilikten alınan 16 haneli referans numarası ile Türkiye’deki işveren e-İzin sistemi üzerinden online başvuruyu tamamlar.

Onaylanan izin sonrası yabancının Türkiye’ye giriş yaptığı tarihten itibaren 20 iş günü içinde Adres Kayıt Sistemi’ne kaydını yaptırması ve SGK giriş işlemlerini tamamlaması gerekir.

Uzatma Başvurusu

Uzatma başvurusu, mevcut iznin bitiş tarihinden önceki 60 gün içinde ve her durumda izin süresi dolmadan önce yapılmalıdır. Bu süre geçtikten sonra yapılan başvurular kabul edilmez.

Yabancı, izin süresi bittikten sonra uzatma başvurusunun sonucu beklenirken aynı işyerinde 90 günü geçmemek kaydıyla çalışmaya devam edebilir.

Özel Nitelikli Yabancılar ve Yatırımcılar için İzinler

1. Turkuaz Kart

Yüksek nitelikli işgücünü Türkiye’ye çekmek amacıyla tasarlanmış özel bir uygulamadır.

• Kimler Başvurabilir? Eğitim seviyesi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ile öne çıkan; ülke ekonomisi için stratejik kabul edilen veya ihracat, istihdam ve yatırım kapasitesi yüksek olan nitelikli yabancılar.
• Sağladığı Haklar: İlk üç yılı geçiş süreci olmak kaydıyla süresiz çalışma izni hakkı tanır. Ayrıca, yabancının eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da ikamet hakkı verir.

2. Özel Nitelikli Doğrudan Yabancı Yatırımlar

Belirli kriterleri sağlayan doğrudan yabancı yatırımlar, “Özel Nitelikli Yatırım” statüsü kazanır ve bu firmalarda istihdam edilecek yabancı kilit personel için çalışma izni prosedürleri kolaylaştırılır.

• 2025 Yılı İçin Nitelikli Yatırım Kriterleri (Bu tutarlar her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenir):
  • Yabancı ortakların toplam sermaye payı en az 12.5 Milyon TL olmak kaydıyla, şirketin son yıl cirosunun en az 940 Milyon TL olması,
  • Yabancı ortakların toplam sermaye payı en az 12.5 Milyon TL olmak kaydıyla, son yıl ihracatının en az 1 Milyon ABD Doları olması,
  • Yabancı ortakların toplam sermaye payı en az 12.5 Milyon TL olmak kaydıyla, son bir yılda SGK’ya kayıtlı en az 250 personel istihdam edilmesi,
  • Yatırım planlanıyorsa, asgari sabit yatırım tutarının en az 312 Milyon TL olması,
  • Ana şirketin merkezinin bulunduğu ülke dışında en az bir ülkede daha doğrudan yabancı yatırımının bulunması.
• Yabancı Kilit Personel Kimdir? Yukarıdaki şartları sağlayan bir şirkette; şirket ortağı, yönetim kurulu başkanı/üyesi, genel müdür gibi üst düzey yönetici pozisyonunda olan veya şirketin hizmetleri, teknikleri ya da yönetimi hakkında kritik bilgiye sahip olan personeldir.